Actiebijeenkomst Nationale Coalitie Financiële Gezondheid

De eerste NCFG-actiebijeenkomst van 2025 wordt gehouden in De Hartenberg, een van de vele locaties van ’s Heeren Loo, een zorgorganisatie voor mensen met een lichte tot ernstige verstandelijke en/of lichamelijke beperking. Ook SchuldenlabNL-erevoorzitter koningin Máxima is aanwezig. 

De locatie is bewust gekozen: vandaag ligt de focus op de zorgsector. Deze sector heeft zo’n 17% van de beroepsbevolking in dienst en is daarmee een grote werkgever van Nederland. Er zijn echter veel problemen: vergrijzing, een hoge werkdruk, arbeidstekort. En: een groot deel van het zorgpersoneel heeft financiële zorgen. 

Ton Heerts, bestuurslid SchuldenlabNL, weet dat ongeveer de helft van de 1,7 miljoen zorgmedewerkers aan het einde van de maand geld tekort komt. “Piekeren over geld verstoort de balans tussen fysieke en mentale gezondheid. Door de balans te herstellen, kunnen wij een groot verschil maken voor werkgevers, werknemers én patiënten. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid.”

"Ook bij ons kampen medewerkers met financiële zorgen", vertelt Ernst Klunder, voorzitter raad van bestuur ’s Heeren Loo. “Het salaris is geen vetpot en veel mensen werken parttime. Er gaan daardoor geen grote bedragen mee naar huis. Ons werk is geweldig, maar pittig. Daar hoort een goede financiële gezondheid bij, en die is er niet altijd. Dat legt druk op de toekomst van het zorgberoep. Heel belangrijk dat we er alles aan doen om goede arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden te creëren.”

Ervaringsdeskundige

Sharon Dulfer, ambulant begeleider bij ’s Heeren Loo, is een van de werknemers die in problemen kwam. Wegens omstandigheden belandde ze in de bijstand, raakte het geld op en durfde ze haar post niet meer te openen - met schaamte en depressieve gevoelens tot gevolg. Gelukkig kon ze opnieuw aan de slag bij ’s Heeren Loo. Dankzij een kerstkaart met een foldertje van het van Sociaal Fonds kwam ze in contact met re-integratiespecialist Carin van Bijsteren en kreeg ze financiële hulp. “Nu kan ik weer vooruit kijken en ben ik positief gestemd”, lacht ze. 

Via haar werkgever heeft Sharon een budgetcoach in de arm kunnen nemen en kan ze eventueel vanuit het Sociaal Fonds een persoonlijke lening afsluiten. “Heel fijn. Maar het scheelde al zoveel dat iemand met me meekeek, dat ik mijn verhaal kon doen. Dat gaf zo veel rust. Ik heb het later ook aan wat collega’s en vrienden verteld. Ik kreeg daar hele positieve reacties op. En waarom zou je er niet open en eerlijk over durven zijn?” Haar advies aan lotgenoten: “Zoek eerder hulp en schaam je niet. Er zijn zo veel mensen die hetzelfde meemaken!”

De bewoners van ’s Heeren Loo zijn een kwetsbare groep als het gaat om financiële gezondheid en lopen risico op financiële problemen. “Cliënten komen soms al met schulden binnen”, vertelt Kristel van Ommeren, Manager Zorg. “Bewindvoering is een oplossing, maar zelfs dan kunnen cliënten gewoon nog online shoppen met het buy now, pay later-systeem. Het ongedaan maken van zo’n aankoop is helaas ook niet mogelijk. Het zou heel fijn zijn als daar verandering in komt”.

Nieuwe partners

Vandaag sluit een aantal nieuwe bedrijven zich aan bij de NCFG, waaronder twee zorginstellingen: Erasmus MC (16.000 werknemers) en de Rotterdamse ouderenzorginstelling Aafje (6.500 medewerkers). Wat is hun perspectief op de problematiek?

Bij Aafje staan niet de cliënten, maar de medewerkers op de eerste plaats. Die aanpak werkt; de medewerkerstevredenheid is gestegen naar een mooie 8. Toch zijn er ook financiële zorgen. “6% van onze medewerkers heeft te maken met loonbeslag. We hebben zelfs mensen in dienst die bij het Leger des Heils slapen”, vertelt Guy Buck, voorzitter Raad van Bestuur bij Aafje. 

Naast interventies als een budgetcoach en een Sociaal Fonds, probeert Aafje ook op andere fronten iets bij te dragen. “Kleine dingen, zoals gratis menstruatieproducten in de damestoiletten. En bij werknemers met loonbeslag keren we een bonus uit in de vorm van cadeaubonnen, zodat het geld niet naar de schuldeiser gaat.”

“Het zou helpen als de deeltijdfactor omhoog gaat”, benadrukt Buck. “Een gesprek hierover met wijkverpleegkundigen heeft 12% meer FTE’s opgeleverd. Daarnaast hebben we ervoor gezorgd dat taken als douchen beter verspreid werden over de dag, om de zorgpiek te verminderen. De cliënt past zich hier dus aan.”

Joke Boonstra, vicevoorzitter RvB bij Erasmus MC, weet dat er in Rotterdam meer armoede is dan gemiddeld, en dat dit een directe invloed heeft op de fysieke en mentale gezondheid. “We vinden dat wij als ziekenhuis daar iets mee moeten, ook al zien we de patiënten maar even: financiële problemen signaleren en bespreekbaar maken, en vervolgens de mensen doorverwijzen naar de juiste hulp.” 

In het ziekenhuis is de gemeente inmiddels twee dagen per week aanwezig, zodat patiënten daar makkelijker naartoe kunnen voor hulp. Het Erasmus MC is net gestart met deze pilot. Een mooi moment om aan te sluiten bij NCFG, vindt Boonstra. “We kunnen de leerpunten delen met andere zorginstellingen. Er is veel deskundigheid binnen de coalitie; ik ben echt onder de indruk van wie hier allemaal zitten. En ik zou heel veel hebben aan een platform waarop je laagdrempelig kunt sparren. Bijvoorbeeld over welke goede interventies er allemaal zijn om patiënten en medewerkers met geldzorgen door te kunnen verwijzen.”

2 jaar NCFG: waar staan we nu?

Peter Jacobs, voorzitter NCFG, is blij met de regelmatige NCFG-bijeenkomsten. “Het is goed om ons te realiseren waar we het allemaal voor doen. Op dit moment telt de NCFG 50 partners, waardoor we zo’n 800.000 medewerkers bereiken. Alle partners hebben de basisset geïmplementeerd en 70% heeft al een nulmeting afgerond. Die nulmetingen zijn ontzettend belangrijk om vast te stellen hoe we ervoor staan en of de inspanningen van de partners impact maken. In 2030 willen we 50% minder financieel kwetsbare of ongezonde huishoudens zien. Om dat doel te bereiken, moeten we acties inzetten. Dat leidt tot een aantal werkstromen: we kijken naar good practices en game changers, meten de potentiële impact en zetten ze op de nationale actieagenda. Sociaal incasseren is één van die werkstromen, net als de MKB-toolkit.”

“Vandaag hebben we weer veel inspirerende voorbeelden gehoord”, besluit Jacobs. “Ik hoop dat iedereen een of twee concrete acties meeneemt om in de eigen organisatie te implementeren.”

Eén van de organisaties waar NCFG-partners een nulmeting kunnen laten uitvoeren, is het NIBUD. Arjan Vliegenthart, directeur NIBUD: “Daar kwamen een paar inzichten uit voort. Financieel ongezonde of kwetsbare medewerkers scoren slechter op doelen als sparen, financieel overzicht houden en het kunnen betalen van rekeningen. Maar liefst 53% van de Nederlandse bevolking valt onder deze groepen!”

Plannen en inzicht blijkt ook een zwak punt bij financieel fitte werknemers. Een belangrijk punt dus voor de actieagenda. De door NIBUD en nieuwe NCFG-partner a.s.r. ontwikkelde tool ‘Sterke Start: Jouw Eerste Baan’ helpt starters op de arbeidsmarkt om inzicht te krijgen in onderwerpen als arbeidscontract, belastingen en verzekeringen. NIBUD ontwikkelde eerder al de WerkUrenBerekenaar, een tool die de financiële consequenties van meer (of minder) werken berekent. 

Vliegenthart hoopt snel nog meer nulmetingen te kunnen uitvoeren bij de partners die dat nog niet hebben laten doen. Moderator Sadik Harchaoui vult aan dat het mooi zou zijn om realtime cao’s aan de nulmetingen toe te voegen, even als een koppeling met De Voorzieningenwijzer. 

Werkgroep Impact meten

NCFG-partner Deloitte voerde een eerste NCFG-impactmeting uit. Menno ter Wal, directeur Finance and Performance bij Deloitte: “De impactmeting was vooral vooruitkijkend. We hebben een aantal effectieve inventies gekoppeld aan de eerste 3 doelen van de NCFG, die gaan over armoede, schulden, betalingsachterstanden. De verwachte macro-economische impact binnen de huidige NCFG-partners is enorm; zo’n 800 miljoen euro. Dit vraagt wel van de partners dat we alle bewezen effectieve best practices adopteren en inzetten. Om nog meer impact te kunnen maken, is het aantrekken van nieuwe partners zinvol, met name bedrijven waar medewerkers meer risico lopen op een zwakkere financiële gezondheid."

Werkgroep Sociaal incasseren

Michiel van de Zant, Head of Private Clients bij Rabobank, vertelt iets over de werkgroep Sociaal Incasseren. Het doel: sociaal incasseren de norm te maken binnen de private én de publieke sector, want pas dan kun je echt impact maken. Aanmaningen zouden bijvoorbeeld niet zomaar verdriedubbeld mogen worden. “Dat klinkt makkelijker dan het is”, nuanceert Van de Zant. “Er gelden stringente wetgevingen voor het incassoproces. Het hangt daarom allemaal af van de details, de verschillen tussen publiek en privaat, en of je die kunt overbruggen.”

Werkgroep Schuldenoverzicht

Ron Steenkuijl, directielid ADG dienstengroep, houdt zich bezig met het schuldendossier. De schoenendoos die hij meebrengt, staat symbool voor het gebrek aan financieel overzicht dat veel mensen hebben. Het kabinet heeft 75 miljoen euro uitgetrokken voor het opstellen van een schuldenoverzicht waar overheidsdiensten zoals DUO en CAK in staan. Steenkuijl: “We hebben vanuit de NCFG gevraagd of bedrijven uit het particuliere bedrijfsleven hieraan toegevoegd kunnen worden. Daar stonden ze heel positief tegenover en inmiddels is afgesproken dat we dit met elkaar gaan verkennen.”

Nieuwe partners

Tot slot is het tijd om, naast Aafje en Erasmus MC, ook de andere nieuwe NCFG-partners officieel te verwelkomen: a.s.r., AFM en gemeente Roermond. Waarom besloten zij om aan te sluiten?

Volgens Ingrid de Zwart, bestuurslid van a.s.r., was het gewoon de hoogste tijd. “Mooi om hier te zien wat er gebeurt als je de handen ineenslaat”, vindt ze.

Ook voor Jos Heuvelmans, bestuurslid van AFM is het simpel: “Als toezichthouder op de kwaliteit van financiële producten is financiële gezondheid onze core business. We zijn er elke dag mee bezig.”

Marianne Smitsmans, wethouder bij de Gemeente Roermond: “We zijn afgelopen tijd bezig geweest met nieuw armoedebeleid. De rol van werkgevers zijn lang een blinde vlek zijn gebleven, we gaan daarmee aan de slag, ik heb hier al veel inspiratie opgedaan!”

Napraten 

Terwijl de nieuwe partners na afloop van de plenaire sessie nog een gesprek hebben met de H.M. de Koningin, kunnen de andere deelnemers napraten tijdens de lunch. Er klinken veel positieve reacties: 

Linda Borsboom (programmamanager Sociaal Domein gemeente Roermond) is blij met het actiedocument Sociaal Fonds dat vandaag is uitgedeeld. “Het idee is al helemaal uitgewerkt, daar kun je zo mee starten!” Ook is ze trots op het kersverse partnerschap. “Bij NCFG zijn toch vooral bedrijven uit de Randstad aangesloten. Fijn dat we nu Limburg op de kaart zetten, en met de best practices de bedrijven in onze regio kunnen bereiken.” 

Ook Elke Smits (HR-directeur Vattenfal) was onder de indruk van alle tips die ze vandaag heeft opgedaan. “Sommige ideeën kunnen we meteen al oppakken, zoals het neerleggen van maandverband. Maar ik ben ook heel benieuwd naar de grotere initiatieven en hoe wij die kunnen inzetten.”

Annemieke Weijling (bestuurslid ZINN) is naar de actiebijeenkomst gekomen om inspiratie op te doen, en dat is gelukt. ZINN is nog geen partner, maar daar komt na vandaag misschien verandering in. “In Groningen leeft de problematiek ook, ik wil dit zeker inbrengen bij de VVT-instellingen in Noord-Nederland. Misschien kunnen we individueel of als netwerk aansluiten.”

Voor meer informatie: www.ncfg.nl